Serbest Meslek İcrası Yönetmeliği - Davaların Gerekçeleri

---

Sağlık Meslekleri Serbest Meslek İcrası Yönetmeliği

Davaların Gerekçelerine Yönelik Açıklama

 

Türk Psikologlar Derneği olarak, uzun yıllardır ruh sağlığı alanındaki yasal düzenlemelerin eksikliğine ve psikologların mesleki haklarının korunmasına yönelik kapsamlı, bilimsel temellere dayanan bir meslek yasasının yokluğuna karşı mücadelemizi sürdürmekteyiz.Yakın zamanda yayımlanan Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik, kamuya sunulan psikolojik hizmetlerin kalite güvencesi ve denetlenebilirliği açısından olumlu bir gelişme olarak karşılanmış olsa da mesleğimizin uygulama alanı ve halkın ruh sağlığı hizmetlerine erişimi açısından önemli eksiklikler ve riskler barındırmaktadır.Bu eksiklikler ve sorunlar, söz konusu yönetmeliğe karşı dava açma kararımızın temelini oluşturmuştur.

 

TPD olarak Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmeliğe karşı üç temel başlıkaltında itiraz ederek dava açmış bulunmaktayız.

 

1.    1219 sayılı yasa Ek Madde 13’ün Anayasaya Aykırılığı İtirazı: 

 

Yönetmeliğin psikolojik sağlık alanında kimi sorunlara olumlu adımlar içermesine karşın psikologların yönetmelikte hak ettiği şekilde yer almaması ciddi bir sorundur. Yönetmelikte psikologların olması gerektiği gibi yer alamamasının sebebi yönetmeliğin dayanağı olan 1219 sayılı Kanundur. 

Yönetmelikler, üst norm olan yasalarla çelişemez. 1219 sayılı Kanun'da psikologlar ayrı bir başlıkta tanımlanmamaktadır. Bu nedenle de psikologların sağlık meslek mensubu olarak tanımlanması ve psikologların mesleklerini bağımsız icra hakkı yönetmelikte yer almamıştır. 

Mevzuatımız nedeniylederneğimiz tarafından kanun maddelerinin iptali talebiyle direkt olarak dava açılamamaktadır. Ancak bir idari işleme karşı açılan iptal davası ile birlikte idari işlemin dayanağı olan yasa maddesinin Anayasaya Aykırılık itirazı ileri sürülebilmektedir. Bu itiraz, davanın görüldüğü yargı merciince Anayasa Mahkemesine taşınabilmektedir. Yönetmeliğe karşı açmış olduğumuz davada da bu hukuki yol kullanılarak, 1219 sayılı Kanun Ek 13. Maddesinin Anayasanın 10. ve 49. maddelerine yani eşitlik ilkesi ve çalışma hak ve hürriyetine aykırılığı nedeniyle Anayasaya Mahkemesine taşınması talebimizi dava dilekçemiz ile sunulmuştur.

Açılan davanın 1219 sayılı Kanundaki değişiklikleri hızlandırması ve psikologların sağlık lisansiyeri olarak kanun maddesine eklenmesi asıl hedefimizdir. 

 

Yönetmelikteki psikologların ancak klinik psikologların yanında çalışabilmesi yönündeki kısıtlama devlet kurumlarındaki uygulamalarla da çelişmektedir. TPD, 4 yıllık lisans mezunu psikologlar için yetki sınırları kapsamında bağımsız çalışma hakkı tanınması gerektiğini savunmakta ve kamu kurumlarındaki uygulamaların (Devlet Hastaneleri, Sağlıklı Hayat Merkezleri gibi) bu kısıtlamayla çeliştiğinin altını çizmektedir.
 

2.    Yönetmelikte Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları Eğitim ve Sertifikasının Eklenmemiş Olması

 

1219 sayılı Kanun'un Ek Madde 13 ve Geçici Madde 7'si, ilgili mevzuatına göre Bakanlıkça uygun görülen psikolojinin tıbbi uygulamalarıyla ilgili sertifikalı eğitim almış ve yeterliliğini belgelemiş psikologların sertifika alanlarındaki tıbbi uygulamalarda görev alabileceğini belirtmektedir. TPD, bu yetkinliğe sahip psikologların yönetmelikte açıkça tanımlanması gerektiğini savunmaktadır. Bu dava ile, Psikolojinin Tıbbi Uygulamaları eğitimini ve yetki belgesini almış psikologların da serbest çalışma icrasında tek başlarına hiçbir sorun yaşamadan yer almasının sağlanması amaçlanmaktadır. TPD, diplomasında "Klinik Psikoloji" yazmasa dahi eşdeğer eğitimi almış veya uzun yıllardır alanda deneyim sahibi olmuş psikologların da bu eğitim çerçevesinde haklarına kavuşması gerektiğini savunmaktadır.

 

Yönetmeliğe karşı açılan davada Psikologların sağlık meslek mensubu sayılmaması ve serbest çalışma kapsamı dışında bırakılmasını düzenleyen maddelerin iptali talep edilmiştir.

 

3.    Yönetmelikte Düzenlenen Fiziki Koşullar, Çalışma Esaslarıve Sair Hususlar 

 

Yönetmelikte belirlenen mekânsal standartlar ve çalışma esasları TPD tarafından mesleğin doğasıyla uyumsuz, ekonomik açıdan sürdürülemez ve pratikte zorlayıcı olarak görülmektedir. Bu başlık altında dava açılacak temel sorunlar şunlardır:

a) Sağlık Meslek Hizmet Birimi Açma Koşulları: Aynı unvana sahip en fazla üç sağlık meslek mensubunun birlikte çalışabilmesi sınırı psikologlar için uygun değildir. TPD, bunun ekonomik ve pratik zorluklar yarattığını ve daha fazla sayıda meslektaşın bir arada çalışabilmesi için esnek düzenlemeler yapılması gerektiğini savunmaktadır.

b) Mekânsal Standartlar: Her bir klinik psikolog için ayrı ayrı 10 m² uygulama odası zorunluluğu, uygulama odasında lavabo bulunması zorunluluğu, tuvalet kapılarının dışa açılması zorunluluğu ve her bir meslek mensubu için en fazla iki uygulama odası sınırı psikologlar için uygun değildir. Bu koşullar, paylaşımlı oda kullanımını engellemekte, terapötik ortamı bozma potansiyeli taşımakta ve özellikle kiralanan veya mevcut binalarda uyarlanması güç gerekliliklerdir. TPD, paylaşımlı oda kullanımı, lavabo zorunluluğunun kaldırılması, tuvalet kapısı kuralının sadece yeni binalar için istenmesi ve uygulama odası sayısının sınırlandırılmaması gibi öneriler sunmaktadır.

c) Geçiş Süreci: Mevcut iş yerlerinin yönetmeliğe uyum sağlaması için verilen 3 aylık süre yetersizdir. Bu sürenin, taşınma zorlukları, iş yeri dönüşüm karmaşıklığı, kiralık yer bulma güçlüğü, danışan süreçlerinin ani kesilmesinin etik sorunları ve bürokratik engeller göz önüne alındığında en az 12 aya çıkarılması TPD tarafından talep edilmektedir.

d) Çalışma Esasları ve Yetki Sınırlamaları: Klinik psikologların tanılı hastalarda hekim reçetesi veya tedavi planına bağlı kalma zorunluluğu. TPD, klinik psikologların tedavi planlamasını bağımsız yapabilmesi gerektiğini, hekimlerle iş birliği içinde bunun daha işlevsel olacağını savunmaktadır. 

Bu yönetmeliğin mevcut haliyle hem meslektaşların hak kayıplarına yol açması hem de halkın psikolojik hizmetlere erişimini zorlaştırma potansiyeli taşıması nedeniyle Derneğimiz stratejik olarak en sağlıklı yolları değerlendirmiş ve bu davaların açılması yönünde karar almıştır. Bu davalar, TPD'nintüm platformlarda sürdürdüğü daha geniş çaplı mücadelelerin bir parçasıdır. Derneğimiz, 1219 sayılı Kanun'da psikolog tanımının netleştirilmesi, psikologların yetkilerinin tanımlanması ve netleştirilmesi, eşdeğer yüksek lisans eğitimine sahip diplomaların tanınması, sertifikalı eğitimlerin statüsünün güçlendirilmesi, kamu ve özel sektörde istihdamın artırılması ve kapsamlı bir meslek yasası çıkarılması için yoğun temas ve müzakerelerini sürdürmektedir.
 

TÜM HABERLER